سرقت مسلحانه یکی از زیر شاخههای جرم سرقت بوده که جزو جرایم بسیار مهم بهحساب میآید. برای همین در قانون بهخوبی به آن اشاره شده و مجازات خاصی برای آن در نظر گرفته است. در این مطلب قصد داریم در ابتدا با این دسته از جرایم آشنا شویم و سپس به مجازات جرم سرقت مسلحانه بپردازیم.
سرقت مسلحانه چیست؟
یکی از انواع سرقت، سرقت مسلحانه است که همانطور که از نام آن مشخص است، در آن از سلاح برای دزدی استفاده میشود. با اینکه این جرم کمتر از سرقتهای دیگر صورت میگیرد، اما بار روانی زیادی را به افراد جامعه تحمیل میکند. سرقت مسلحانه جزو سرقتهای مشدد است؛ یعنی این سرقت با یک یا چند عامل از عوامل تشدید مجازات همراه است و در مقایسه با سرقتهای ساده از مجازات شدیدتری برخوردار میباشد. سارقین در سرقت مسلحانه از اسلحه برخوردار هستند و از آن برای ایجاد رعب و وحشت در افراد استفاده میکنند. چهبسا در حین استفاده از اسلحه، اتفاقات ناگوار دیگری نیز رخ دهد و جرم افراد بیشتر شود. برای همین در سرقت مسلحانه علاوه بر ربوده شدن اموال غیر، در بین افراد رعب و وحشت زیادی ایجاد میشود و در امنیت جامعه اخلال میگردد.
با اینکه سرقت مسلحانه در هر شهر و منطقهای ممکن است رخ دهد، اما بیشتر در شهرها و مناطق مهم تجاری رخ میدهد. برای مثال طلافروشی، صرافی و بانکها جزو مکانهایی هستند که بیشتر در معرض سرقت مسلحانه قرار دارند. زمانی که سرقت مسلحانه از طلافروشی یا بانک رخ دهد، امنیت عمومی این بخش از جامعه از بین رفته و تا مدتها آثار منفی آن در ذهن افراد منطقه باقی میماند.
سلاحهای مورداستفاده در سرقت مسلحانه
سلاح میتواند از نوع سرد همچون چاقو، قمه و پنجهبوکس و یا گرم همانند تفنگ، اسلحه شکاری و نارنجک باشد. در واقع حمل هر سلاحی باعث میشود تا سرقت صورتگرفته جزو جرایم سرقت مسلحانه در نظر گرفته شود؛ حتی اگر سارق از آنها هیچ استفادهای نکند. با اینکه سلاحهای سرد نیز جزو سلاحها هستند، اما در سرقت مسلحانه بیشتر از سلاحهای گرم استفاده میشود. دررابطهبا جرم سرقت مسلحانه با سلاح سرد نیز در قانون اشاره شده است. بااینحال توجه داشته باشید که حمل سلاح توسط افراد عادی جامعه جرم محسوب میشود و خود این موضوع با مجازاتهایی همراه است.
تعریف حقوقی سرقت مسلحانه
دررابطهبا سرقت مسلحانه در قانون کشور، در مواد 651 و 652 اشاره شده است. طبق ماده 651 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی در صورتی که سرقت شامل 5 شرط باشد، سارق به 5 الی 20 سال حبس و 74 ضربه شلاق محکوم میگردد. در غیر این صورت مجازات 3 ماه الی 10 حبس و 74 ضربه شلاق برای سارق مسلح در نظر گرفته میشود. در زیر به این قانون و شرایط سرقت اشاره میکنیم.
ماده 651 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده): “هر گاه سرقت جامع شرایط حد نباشد ولی مقرون به تمام پنج شرط ذیل باشد مرتکب از پنج تا بیست سال حبس و تا (74) ضربه شلاق محکوم میگردد:
- سرقت در شب واقع شده باشد.
- سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
- یک یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند.
- از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا بر خلاف حقیقت خود را مامور دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا توابع آن است سرقت کرده باشند.
- در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.
طبق تبصره منظور از سلاح مذکور در این بند موارد ذیل میباشد:
- انواع اسلحه گرم از قبیل تفنگ و نارنجک.
- انواع اسلحه سرد از قبیل قمه، شمشیر، کارد، چاقو و پنجهبوکس.
- انواع اسلحه سرد جنگی مشتمل بر کاردهای سنگری متداول در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آنها و سرنیزههای قابلنصب بر روی تفنگ.
انواع اسلحه شکاری شامل تفنگهای ساچمه زنی، تفنگهای مخصوص بیهوش کردن جانداران و تفنگهای ویژه شکار حیوانات آبزی.
سرقت مسلحانه طبق ماده 652 قانون مجازات اسلامی
علاوه بر اینکه در ماده 651 به جرم سرقت مسلحانه اشاره شده است، ماده 652 قانون مجازات اسلامی نیز به این موضوع اشاره دارد. طبق ماده 652 ” هر گاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (74) ضربه محکوم میشود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم میگردد.” در واقع طبق این ماده میتوان اینطور بیان کرد که گاهی اوقات با اینکه افراد سلاح دارند، اما آزار و اذیتی به افراد وارد نمیکنند. و یا بالعکس. بنابراین اگر سرقت چه عادی و چه مسلحانه با آزار و اذیت افراد همراه باشد، با مجازات دیگری نیز روبرو میشود.
حکم سرقت مسلحانه از طلافروشی چیست؟
همانطور که گفته شد طلافروشی جزو اماکنی است که بیشتر در معرض سرقت مسلحانه قرار دارد. چرا که در این مکانها جواهر و طلاهای با ارزش زیادی نگه داشته میشود. بسیاری از سارقان مسلح برای این که به این اموال دست پیدا کنند، وارد طلافروشی شده و اقدام به تهدید صاحب آن با استفاده از سلاح میکنند. حال دیده شده در بسیاری از شرایط صاحب طلافروشی مقاومت زیادی در برابر سارقین مسلح کرده است که این امر موجب آسیب به او شده است. دررابطهبا مجازات سرقت مسلحانه از طلافروشی باید اشاره کرد که بهموجب قانون، برای این جرم نیز 3 ماه الی 10 سال حبس و 74 ضربه شلاق در نظر گرفته شده است. حال اگر 5 شرط اشاره شده در ماده 651 قانون مجازات اسلامی وجود داشته باشد، فرد مشمول مجازات بیشتری میشود.
سرقت مسلحانه از منزل و مجازات آن
خانههای متمول نیز در معرض سرقت زیادی قرار دارند و برخی از سارقین برای پیشبرد اهداف خود، از سلاح برای سرقت از خانه استفاده میکنند. سرقت مسلحانه از منزل بسته به جزئیات پرونده و نظر قاضی، میتواند از نوع سرقت حدی یا تعزیری تشخیص داده شود. دررابطهبا مجازات سرقت مسلحانه از منزل نیز باید به همان ماده 651 و 656 اشاره کرد. در رابطه با مجازات سرقت مسلحانه از منزل و یا موارد دیگری چون حکم سرقت مسلحانه ماشین، بهتر است با یک وکیل کیفری صحبت کرده و راجع به آن اطلاعات بیشتری کسب نمایید.
سرقت حدی و سرقت تعزیری چیست؟
سرقت از نظر کلی به دودسته تعزیری و حدی تقسیم میشود. سرقت مسلحانه نیز در زیر مجموعه سرقت تعزیری قرار دارد. دررابطهبا سرقت حدی باید اشاره کرد که حدود آن در قانون بهخوبی مشخص شده است و قاضی پرونده نمیتواند مجازات سرقت حدی را کم یا زیاد نماید. درصورتیکه در سرقتهای تعزیری، مجازات طبق دستور قاضی مشخص میشود و او میتواند در تعیین میزان مجازات نقش داشته باشد. حال دررابطهبا حدی یا تعزیری بودن سرقت باید اشاره کرد که در قانون شرایطی برای سرقت حدی مشخص شده است. درصورتیکه تمام این شرایط وجود داشته باشد، سرقت از نوع حدی تلقی میشود. اما درصورتیکه یکی از این شروط وجود نداشته باشد، سرقت تعزیری خواهد بود. در زیر به شرایط حدی بودن سرقت اشاره میکنیم:
- مال ربوده شده از نظر شرع اسلام، مال باشد. برای مثال شاید مواد مخدر در روابط عرفی ارزش اقتصادی داشته و مال محسوب شود؛ اما از دید اسلام اینطور نیست.
- مال ربوده شده حرز باشد. یعنی مال در مکانی باشد که از دستبرد و دردسترسبودن سارق دور باشد. مانند گاوصندوق یا صندوق امانات بانک.
- شروط سه و چهار به هتک حرز و خارج کردن مال از حرز اشاره دارد.
- هتک حرز و خروج مال به طور مخفیانه باشد.
- سارق پدر یا جد پدری نباشد.
- ارزش اموال دزدیده شده در زمان سرقت، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد.
- اموال ربوده شده جزو اموال دولتی، عام یا وقف عام نباشد.
- سرقت در زمان قحطی اتفاق نیفتاده باشد.
- شکایت صاحب مال در مراجع قضایی صورت گرفته باشد.
- صاحب مال قبل از اثبات جرم توسط مراجع قضایی، از سارق گذشت نکند.
- قبل از اثبات جرم، سارق مال دزدیده شده را تحت ید مالک قرار ندهد.
- مال سرقت شده پیش از اثبات جرم توسط مراجع قضایی، به مالکیت سارق در نیامده باشد.
مال سرقت شده از پیش سرقت نشده باشد. یعنی دزدی از دزد دیگر مال را سرقت نکرده باشد.
جمعبندی
سرقت مسلحانه یکی از انواع سرقتهای مشدد است و قانون برای آن مجازات سختی را در نظر گرفته است. افرادی که از طریق سلاح گرم یا سرد اقدام به سرقت از اماکنی چون بانک، طلافروشی، صرافی و حتی منازل و خودرو میکنند، باید در انتظار مجازات سرقت مسلحانه باشند. دررابطهبا مجازات سرقت مسلحانه در متن به طور کامل توضیح دادیم. همانطور که اشاره کردیم، در مواد 651، 652 و 656 قانون مجازات اسلامی در رابطه با مجازات این جرم صحبت شده است. طبق این مواد مجازات سرقت مسلحانه برابر با 74 ضربه شلاق و حبس از 3 ماه الی 10 سال است. اما اگر 5 شرط اشاره شده در ماده 651 وجود داشته باشد، مجازات تشدید شده و به 5 الی 20 سال حبس و 74 ضربه شلاق افزایش پیدا میکند.