ممنوع الخروجی یکی از موارد مرتبط با امور و پرونده‌های کیفری است. زمانی که شخصی ممنوع الخروج می‌شود، یعنی مرتکب جرمی شده و یا تحت پیگرد قانونی قرار دارد. برای همین اجازه خروج از کشور را تا زمانی که به پرونده او رسیدگی شود، ندارد. برای پیگیری و استعلام ممنوع الخروجی کیفری راه‌های زیادی وجود دارد که قرار است در این مطلب به بررسی آنها بپردازیم. پس اگر برای شما هم نحوه استعلام ممنوع الخروجی کیفری مهم است، با ما همراه شوید.
ممنوع الخروجی کیفری به چه معناست؟
دررابطه‌با این سوال که ممنوع الخروجی چیست، باید اشاره کرد که به شرایطی که فرد به علل مختلف اجازه خروج از کشور را نداشته باشد، ممنوع الخروجی می‌گویند. زمانی که شخص با حکم ممنوع الخروجی مواجه شود، نمی‌تواند از هیچ مرز کشوری به طور قانونی خارج شود. این شرایط تا زمانی حاکم است که حکم رفع شود. در غیر این صورت فرد اجازه خروج از کشور را نداشته و قادر به سفر به کشورهای دیگر نمی‌باشد. به‌عبارت‌دیگر ممنوع الخروجی یعنی فرد باوجود داشتن بلیط سفر، قادر به عبور از گیت فرودگاه نیست. برای همین بهتر است افرادی که احتمال ممنوع الخروج شدنشان را می‌دهند، پیش از خرید بلیط یک استعلام بگیرند و از ممنوع الخروج بودن یا نبودن خود مطمئن شوند.
ممنوع الخروجی در قانون
دررابطه‌با ممنوع الخروجی، مواد زیادی در قانون وجود دارد. در اینجا برای درک بهتر ممنوع الخروجی و شرایط آن، به چند ماده‌قانونی اشاره می‌کنیم. ماده 188 قانون آیین دادرسی کیفری، یکی از این مواد بوده که به شرایط ممنوع الخروجی اشاره کرده است. طبق این ماده‌قانونی ” تا هنگامی که به متهم دسترسی حاصل نشده، بازپرس می‌تواند باتوجه‌به اهمیت و ادله وقوع جرم، دستور منع خروج او را از کشور صادر کند. مدت اعتبار این دستور، شش ماه و قابل‌تمدید است.”
همچنین در ماده 247 قانون آیین دادرسی کیفری آمده است که: ” بازپرس می‌تواند متناسب با جرم ارتکابی، علاوه بر صدور قرار تامین، قرار نظارت قضائی را که شامل یک یا چند مورد از دستورهای زیر است، برای مدت معین صادر کند:
- الف – معرفی نوبه‌ای خود به مراکز یا نهادهای تعیین شده توسط بازپرس
- ب – منع رانندگی با وسایل نقلیه موتوری
- پ – منع اشتغال به فعالیت‌های مرتبط با جرم ارتکابی
- ت – ممنوعیت از نگهداری سلاح دارای مجوز
- ث – ممنوعیت خروج از کشور
طبق بند آخر این ماده، فرد متناسب با جرم ارتکابی ممکن است با حکم ممنوع الخروجی مواجه شود.
ماده 248 قانون آیین دادرسی کیفری: ” مدت اعتبار قرار منع خروج از کشور شش ماه و قابل تمدید است. در صورتی که مدت مندرج در دستور منع خروج منقضی شود این دستور خود به خود منتفی است و مراجع مربوط نمی توانند مانع از خروج شوند.”
ماده 292 قانون آیین دادرسی کیفری: “کلیه مراجع قضائی مکلفند در موارد قانونی پس از اتخاذ تصمیم بر ممنوعیت خروج اشخاص از کشور، مراتب را به دادستانی کل کشور ارسال دارند تا از آن طریق به مراجع ذی ربط اعلام گردد.” تبصره – دادستان کل کشور در موارد انقضاء مدت قانونی ممنوعیت خروج از کشور اشخاص و عدم تمدید آن توسط مراجع مربوطه، نسبت به رفع ممنوعیت خروج اقدام می کند.
روش‌های استعلام ممنوع الخروجی کیفری
حال که با ممنوع الخروجی و مواد قانونی آن آشنا شدید، بهتر است به سراغ روش‌های استعلام ممنوع الخروجی برویم. دررابطه‌با نحوه استعلام ممنوع الخروجی باید اشاره کرد که راه‌های زیادی دراین‌رابطه وجود دارد که افراد می‌توانند از طریق یکی از آنها برای استعلام اقدام کنند. در اینجا به راه‌های موجود اشاره می‌کنیم.
استعلام ممنوع الخروجی از طریق سامانه
یکی از راه‌های بسیار سریع و کم‌هزینه برای استعلام ممنوع الخروجی، استفاده از سامانه ثبت است. افراد می‌توانند از این روش غیرحضوری استفاده کنند و از طریق سایت سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور به ممنوع الخروج بودن یا نبودن خود پی ببرند. نشانی این سامانه ssaa.ir است که پس از ورود به آن باید وارد بخش “اجرای اسناد رسمی” شوند و از بین گزینه‌های موجود، گزینه استعلام ممنوع الخروجی را انتخاب نمایند. پس از آن یک سری اطلاعات لازم است که افراد باید آنها را در کادرهای مربوطه وارد نمایند. سپس با فشردن دکمه بررسی، باید منتظر نتیجه استعلام بمانند. نحوه کار با سایت استعلام ممنوع الخروجی با کد ملی بسیار راحت است و می‌توان ظرف چند دقیقه از این موضوع مطلع شد.
استعلام ممنوع الخروجی از اداره گذرنامه
یکی دیگر از راه‌های استعلام، مراجعه حضوری به اداره گذرنامه است. بسیاری از افرادی که قادر به استفاده از روش‌های غیرحضوری چون استفاده از سامانه اینترنتی نیستند، می‌توانند با مراجعه به اداره گذرنامه از ممنوع الخروج بودن یا نبودن خود اطلاع پیدا کنند. بااین‌حال سریع‌ترین راه استعلام، همان استعلام اینترنتی ممنوع الخروجی است.
استعلام ممنوع الخروجی از طریق تلفن
استعلام تلفنی ممنوع الخروجی، یکی دیگر از راه‌های موجود است. برای این کار افراد باید با شماره ۹۰۹۹۰۷۱۶۱۳ بدون پیش‌شماره تماس بگیرند و از شرایط خود مطلع شوند. این راهکار بیشتر مناسب افرادی است که در فرودگاه متوجه ممنوع الخروج بودن خود می‌شوند. بااین‌حال تمام افراد در شرایط مختلف قادر به استعلام ممنوع الخروجی از طریق این شماره‌تلفن هستند.
استعلام ممنوع الخروجی از سامانه ثنا
سامانه ثنا یک سامانه طراحی شده توسط قوه قضاییه ایران است که افراد می‌توانند از طریق آن به کلیه ابلاغیه‌های قضایی، شکواییه‌ها و دادخواست‌های خود پی ببرند. حال اگر ممنوع الخروجی افراد به دلایل قضایی یا کیفری باشد، می‌توان به این سامانه مراجعه کرده و وضعیت خود را استعلام نمایند. در سامانه ثنا ابلاغیه‌های مرتبط با شرایط خود را می‌توان مشاهده و بررسی کرد و به دلیل ممنوع الخروجی و شرایط رفع آن پی برد.
افراد به چه دلایلی ممنوع الخروج می‌شوند؟
حال که با روش‌های استعلام ممنوع الخروجی آشنا شدیم، بهتر است به این موضوع بپردازیم که چه دلایلی باعث ممنوع الخروج شدن می‌شود؟ دراین‌رابطه علل مختلفی وجود دارد که می‌توان آنها را به 4 دسته اصلی دلایل قضایی، دلایل مالیاتی، دلایلی کیفری و امور مربوط به اداره دارایی تقسیم کرد. در زیر به بررسی این علت‌ها می‌پردازیم.
- فرد مطابق با لایحه 1359، زیر مجموعه بدهکاران بانکی به حساب آمده و به این دلیل حق خروج از کشور را ندارد.
- فرد در خارج از مرزهای کشور به دلیل کارهایی چون سرقت، کلاهبرداری و هرگونه سوءپیشینه از شهرت و اعتبار خوبی برخوردار نبوده و اجازه خروج از کشور و سفر به مقصد خود را ندارد.
- فردی که به اداره مالیات کشور بدهی دارد و به این دلیل توسط دادگاه ممنوع الخروج شده است.
- فردی که خروجش به صلاح کشور نبوده و با خارج شدنش، مصلحت جمهوری اسلامی خدشه‌دار می‌شود.
- فردی که از نظر کیفری دارای محکومیت است و زمان محکومیت او به پایان نرسیده است.
- مردی که به دلیل پرداخت نکردن مهریه همسرش، ممنوع الخروج شده است.
- فردی که توسط سرپرست خود، ممنوع الخروج شده باشد. برای مثال ممکن است خانمی به دلیل عدم رضایت همسرش برای سفر انفرادی به خارج از کشور، ممنوع الخروج شود.
به جز موارد اشاره شده، مواردی هم وجود دارد که طبق آن افراد به طور خود به خودی ممنوع الخروج هستند. افرادی که زیر 18 سال سن دارند و به سن قانونی نرسیده‌اند و یا کسانی که تحت سرپرستی شخص دیگری هستند، برای خروج حتما اجازه کتبی قیم آنها لازم است. همچنین زنانی که شوهرشان اجازه کتبی خروج از کشور را صادر نکند، حق خارج‌شدن از کشور را ندارند.
موارد استثنا جواز خروج از کشور در صورت ممنوع الخروج بودن
درصورتی‌که فرد ممنوع الخروج باشد، باید مراحلی را طی کند تا بتواند این مشکل را حل کرده و از کشور خارج شود. حال اگر فرد مراحل رفع ممنوع الخروجی را انجام نداده باشد، یک شرایط استثنایی وجود دارد که به او اجازه خروج از کشور می‌دهند. برای مثال اگر شخص ممنوع الخروج از بیماری صعب‌العبوری برخوردار باشد که درمان آن در کشور امکان نداشته باشد، به او اجازه خروج از کشور داده می‌شود تا بتواند به درمان و معالجه خود در کشور دیگر بپردازد. مجوز سفرهای استعلاجی در این موارد اضطراری، موقتی بوده و از طرف دادگاه صادر می‌شود.
مراحل رفع ممنوع الخروجی
ازآنجایی‌که ممنوع الخروج شدن دلایل مختلفی دارد، برای رفع آن نیز باید بسته به علت ممنوع الخروجی از سازمان و ارگان خاصی اقدام کرد. برای مثال اگر فرد به دلیل بدهی به شخصی ممنوع الخروج شده باشد، باید بدهی را پرداخت کرده و با جلب رضایت طلبکار بتواند به رفع ممنوعیت خروج از کشور بپردازد. بااین‌حال دراین‌رابطه می‌توان با یک مشاور حقوقی یا وکیل پایه یک دادگستری صحبت کرده و از شرایط رفع ممنوع‌الخروجی به‌خوبی مطلع شد.
جمع بندی
در این مطلب به دلایل ممنوع الخروجی و روش‌های استعلام آن پرداختیم. همان‌طور که اشاره شد نحوه استعلام ممنوع الخروجی کیفری، از چند طریق امکان‌پذیر است. استفاده از سامانه ثبت، مراجعه حضوری به اداره گذرنامه، استعلام از طریق تلفن ۹۰۹۹۰۷۱۶۱۳ و یا استفاده از سامانه ثنا از راه‌های معتبر استعلام ممنوع الخروجی است.
