تجاوز جنسی از دسته جرایمی است که نه‌تنها نظم عمومی و آرامش را در جامعه بر هم می‌زند، بلکه احساسات و روحیات قربانیان را نیز جریحه‌دار کرده و تا سالیان سال آثار خود را بر روی این افراد به جا می‌گذارد. با این که تجاوز جنسی بیشتر از جانب مردان بر علیه زنان شناخته شده است، اما این جرم بر روی کودکان نیز می‌تواند واقع شود که آثار بسیار سوء و بدی دارد. بااین‌حال تجاوز جنسی به هر شکلی که باشد، راه‌هایی برای اثبات آن در دادگاه و شکایت از متجاوز وجود دارد. در این مطلب قصد داریم پیرامون نحوه اثبات تجاوز جنسی صحبت کنیم و به راه‌های آن اشاره کنیم.
تجاوز جنسی چیست؟
تجاوز جنسی یک خشونت جنسی است که توسط فرد یا افرادی بدون رضایت شخص و غالباً با زور و تهدید انجام می‌شود. متجاوزان اغلب مرد هستند و کسی که مورد تجاوز قرار می‌گیرد، می‌تواند زن یا کودک باشد. البته متأسفانه تجاوز جنسی به افراد بزرگسال و معلول نیز دیده شده است. ازآنجایی‌که این جرم باعث آثار منفی زیادی بر روی اشخاص می‌شود، قانون‌گذار آن را در ردیف جرایمی چون قتل، سرقت مسلحانه، آدم‌ربایی، ترور، سرقت، فحشا و… قرار داده است. دررابطه‌با تجاوز جنسی در ماده 225 قانون مجازات اسلامی اشاره شده است. طبق این ماده‌قانونی ” حد زنا برای زانی محصن و زانیه محصنه رجم است. در صورت عدم امکان اجرای رجم با پیشنهاد دادگاه صادرکننده حکم قطعی و موافقت رئیس قوه قضائیه چنانچه جرم با بینه ثابت شده باشد، موجب اعدام زانی محصن و زانیه محصنه است و در غیر این صورت موجب صد ضربه شلاق برای هر یک می‌باشد.” همچنین در قانون آمده است که ” هرگاه کسی با زنی که راضی به زنای با او نباشد، در حال بیهوشی، خواب یا مستی زنا کند، رفتار او در حکم زنای به عنف است. در زنا از طریق اغفال و فریب دادن دختر نابالغ یا از طریق ربایش، تهدید و یا ترساندن زن، اگرچه موجب تسلیم‌شدن او شود، نیز حکم فوق جاری است.” جرم تجاوز جنسی در ایران شامل چند نوع مختلف می‌شود که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
جرم تجاوز جنسی در ایران
در قانون ایران، چهار دسته جرم و مجازات وجود دارد که عبارت‌اند از جرایم حدی، جرایم تعزیری، جرایم بازدارنده و جرایم دارای قصاص. داشتن رابطه جنسی بدون نکاح و عقد در احکام اسلام یک جرم محسوب می‌شود. برای همین شخصی که مرتکب این جرم شود را محکوم به زناکاری می‌کنند. مجازات زنا از نوع حدی است، یعنی در قانون و شرع به آن اشاره شده است. طبق ماده 224 قانون مجازات اسلامی، حد زنا یکی از موارد زیر است:
– زنا با محارم نسبی
– زنا با زن پدر که موجب اعدام زانی است.
– زنای مرد غیرمسلمان با زن مسلمان که موجب اعدام زانی است.
– زنای به عنف یا اکراه از سوی زانی که موجب اعدام زانی است.
تجاوز جنسی را چگونه ثابت کنیم؟
دررابطه‌با اثبات تجاوز جنسی راه‌های زیادی وجود دارد. در حقوق کیفری ادله اثبات یک جرم شامل اقرار، قسامه، شهادت، سوگند و علم قاضی می‌باشد. برای همین طبق قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، تجاوز جنسی که شامل زنای به عنف و لواط به عنف بوده باشد، به سه روش زیر قابل‌اثبات خواهد بود:
– شهادت شهود؛ روش اول اثبات تجاوز جنسی
یکی از راه‌های اثبات جرایم در دادگاه، شهادت شهود یا شاهدان جرم است. دررابطه‌با جرم تجاوز جنسی نیز این امکان وجود دارد که از شاهدان صحنه برای اثبات آن کمک گرفت. طبق ماده 199 قانون مجازات اسلامی ” نصاب شهادت در کلیه جرایم دو شاهد مرد است مگر در زنا لواط تفخیذ و مساحقه که با چهار شاهد مرد اثبات می گردد. برای اثبات زنای موجب حد جلد تراشیدن و یا تبعید شهادت دو مرد و چهار زن عادل نیز کافی است. زمانی که مجازات غیر از موارد مذکور است حداقل شهادت سه مرد و دو زن عادل لازم است.” طبق این ماده قانونی مشخص است که اگر شخصی بخواهد از طریق شهود اقدام به اثبات جرم تجاوز جنسی کند، باید تعداد شاهدان حداقل 4 نفر باشد. همچنین شاهدان باید مرد باشند. برای همین اگر شاهدان وقوع جرم تجاوز جنسی 4 زن یا بیشتر از آن باشند، برای دادگاه قابل قبول نمی‌باشد. شاهدانی که به دادگاه معرفی می‌شوند، باید عمل تجاوز جنسی را حضورا و با چشم خود دیده باشند. این یعنی اگر شاهدان تنها فیلم تجاوز را دیده باشند و یا به اظهارات قربانی تجاوز گوش داده باشند، شهادت آنها پذیرفته نخواهد بود. برای همین اثبات تجاوز جنسی از طریق شهادت شهود، کمی سخت و دشوار است. با این حال اگر شرایط آن مهیا باشد، میتوان از این طریق اقدام به اثبات جرم تجاوز جنسی کرده و متجاوز را به سزای اعمال خود رساند.
– اقرار متهم؛ روش دوم اثبات تجاوز جنسی
یکی دیگر از راه‌های اثبات تجاوز جنسی در دادگاه، اقرار متهم و متجاوز است. طبق ماده 172 قانون مجازات اسلامی در رابطه با اقرار متهم در جرم تجاوز جنسی این طور عنوان شده است که” در کلیه جرائم، یکبار اقرار کافی است، مگر در جرائم زیر که نصاب آن به شرح زیر است:
- چهار بار در زنا، لواط، تفخیذ و مساحقه
- دو بار در شرب خمر، قوادی، قذف و سرقت موجب حد
تبصره 1- برای اثبات جنبه غیر کیفری کلیه جرائم، یکبار اقرار کافی است.
تبصره 2 – در مواردی که تعدد اقرار شرط است، اقرار می‌تواند در یک یا چند جلسه انجام شود.”
مطابق با این ماده‌قانونی مشخص می‌شود که برای اثبات تجاوز جنسی در دادگاه از طریق اقرار متهم، این شخص باید چهار مرتبه علیه خود اقرار نماید. دلیل آن هم این است که جرم تجاوز جنسی همان زنای به عنف و لواط به عنف محسوب شده که به آن در بند یک این ماده‌قانونی اشاره شده است.
– علم قاضی؛ روش سوم اثبات تجاوز جنسی
راه دیگری که برای اثبات جرم تجاوز جنسی وجود دارد، علم قاضی است. اما منظور از علم قاضی چیست؟ دراین‌رابطه می‌توانیم به ماده 211 قانون مجازات اسلامی اشاره کنیم. طبق این قانون ” علم قاضی عبارت از یقین حاصل از مستندات بیّن در امری است که نزد وی مطرح می‌شود. در مواردی که مستند حکم، علم قاضی است، وی موظف است قرائن و امارات بیّن مستند علم خود را به طور صریح در حکم قید کند.
تبصره – مواردی از قبیل نظریه کارشناس، معاینه محل، تحقیقات محلی، اظهارات مطلع، گزارش ضابطان و سایر قرائن و امارات که نوعاً علم آور باشند می‌تواند مستند علم قاضی قرار گیرد. درهرحال مجرّد علم استنباطی که نوعاً موجب یقین قاضی نمی‌شود، نمی‌تواند ملاک صدور حکم باشد. ”
طبق ماده‌قانونی اشاره شده اگر از روش‌هایی مانند تحقیقات محلی و یا گزارش نیروی انتظامی، قاضی از وقوع جرم تجاوز جنسی اطمینان حاصل کند، رأی محکومیت بر علیه متجاوز صادر خواهد شد. خوب است اشاره کنیم که مهم‌ترین کاری که تأثیر زیادی در علم قاضی گذاشته و او را مجاب به صدور رأی بر علیه متجاوز می‌نماید، نظریه پزشکی قانونی است. درصورتی‌که نظریه پزشکی قانونی درست پس از وقوع زنای به عنف یا لواط به عنف صادر شده باشد، میتوان از آن برای اثبات جرم تجاوز جنسی استفاده کرد. براین‌اساس شخص قربانی باید پس از وقوع جرم به پزشکی قانونی مراجعه کرده و تحت معاینه قرار بگیرد. در این معاینه باید به وجود کبودی و خون‌مردگی در بخش پایین‌تنه قربانی و یا اسپرم‌های فرد متجاوز در بخش واژن یا مقعد توجه شود تا بتوان از طریق آنها وقوع جرم تجاوز جنسی در دادگاه را اثبات کرد. قربانیان باید بعد از وقوع جرم از استحمام یا شستشوی بدن خود خودداری کنند تا آثار تجاوز از روی بدنشان پاک نشود. در غیر این صورت پزشکی قانونی قادر به تشخیص جرم و متجاوز نمی‌باشد.
مجازات جرم تجاوز جنسی چیست؟
حال که با راه‌های اثبات جرم تجاوز جنسی در دادگاه آشنا شدیم، بهتر است در انتهای مطلب به مجازات تعیین شده برای شخص متجاوز و متهم اشاره کنیم. دراین‌رابطه در مواد قانونی 224 و 234 قانون مجازات اسلامی آمده است که ” حد لواط برای فاعل، درصورت عنف، اکراه یا دارا بودن شرایط احصان، اعدام و در غیر این صورت صد ضربه شلاق است. حد لواط برای مفعول در هر صورت (وجود یا عدم احصان) اعدام است.
تبصره 1- در صورتی که فاعل غیر مسلمان و مفعول، مسلمان باشد، حد فاعل اعدام است.
تبصره 2- احصان عبارت است از آنکه مرد همسر دائمی و بالغ داشته باشد و در حالی که بالغ و عاقل بوده از طریق قبل با همان همسر در حال بلوغ وی جماع کرده باشد و هر وقت بخواهد امکان جماع از همان طریق را با وی داشته باشد. ”
جمع‌بندی
در این مطلب به بررسی راه‌های اثبات تجاوز جنسی در دادگاه پرداختیم. همان‌طور که اشاره شد جرم تجاوز جنسی یکی از جرایم بسیار خشن بوده که آثار سوءی بر روی فرد قربانی و جامعه دارد. برای همین قانون‌گذار برای آن مجازات به خصوصی در نظر گرفته است. از جمله راه‌هایی که میتوان جرم تجاوز جنسی را اثبات کرد، اقرار متهم در دادگاه، شهادت شهود و علم قاضی است که در متن به طور کامل به شرایط آنها اشاره شد.
